مایند مپ ، روشی نوین برای یادگیری - Mind Map

مایند مپ را آقای تونی بوزان ابداع کرده است. مایند مپ روشی نوین برای یادگیری و به خاطر سپردن است. اما سوال این است که با وجود گوگل و گوشی های هوشمند چرا باید چیزی به حافظه سپرده شود؟

توانایی به خاطر سپردن، ما را باهوش تر می کند. فکر کردن و حفظ کردن در ارتباط مستقیم باهم هستند و باعث باهوش تر شدن ما می شوند.

چرا باید هوش تر باشیم

گوگل و ابزارهای کامپیوتری خیلی به ما کمک می کنند.

اما به جای ما تصمیم نمی گیرند. ما برای تصمیم گیری باید باهوش باشیم. فرض کنید برای خرید یک واحد مسکونی به یک املاکی رفته اید. اکثر ما هر چند سال یک بار با این صنف سر و کار داریم. اما آنها هر روز با افراد زیادی در ارتباط هستند. اگر به اندازه کافی باهوش نباشید، آنها می توانند به اهداف خود برسند. اما در این حالت شما برای تصمیم گیری نمی توانید از گوگل یا گوشی همراه خود استفاده کنید.

شما باید باهوش باشید تا بتوانید در زمان مناسب تصمیم مناسبی بگیرید.

هوش چیست

در ویکی پدیا هوش اینگونه تعریف شده است:

“هوش توانایی ذهنی است و قابلیت های متنوعی همچون استدلال، برنامه ریزی، حل مسئله، تفکر انتزاعی، استفاده از زبان و یادگیری را در بر می گیرد. ”

کلمه معادل هوش در زبان انگلیسی Intelligence است. این کلمه در انگلیسی اینگونه ترجمه می شود:

(توانایی کسب و بکارگیری دانش و مهارتها) the ability to acquire and apply knowledge and skills

(جمع آوری اطلاعات ارزشمند نظامی یا سیاسی) the collection of information of military or political value

چرا حفظ کردن به باهوش شدن ما کمک می کند

قسمتی از تعریف هوش، کسب دانش و مهارت است و بخش بعدی آن، بکارگیری دانش و مهارت است. برای کسب دانش باید قدرت حافظه را تقویت کنیم و برای کسب مهارت باید دانسته های خود را آنقدر تمرین کنیم تا به مهارت تبدیل شوند.

حفظ کردن به تنهایی کافی نیست اما…

احتمالا در دوران تحصیل همکلاسی هایی داشته اید که همه چیز را حفظ می کردند. اصطلاح عامیه آن “خر خوان” بود. شاید هنوز هم استفاده می شود. به همین دلیل حفظ کردن را کار بدی می دانستیم.

در رشته های فنی و مهندسی حفظ کردن خیلی کاربرد ندارد. توانایی استفاده از دانش مهم است. ما در پزشکی باید همه چیز را حفظ باشید. یک برنامه نویس ممکن است برای رفع یک خطا به گوگل مراجعه کند اما یک پزشک نمی تواند در مواجهه با یک بیمار به کتاب یا گوگل مراجعه کند. به همین دلیل پزشکی آموزش طولانی تری نیاز دارد و حفظ بودن تمامی نکات پزشکی به مرور زمان انجام می شود و بعد از آن تبدیل به دانش می شود.

اما اغلب افراد فنی، به اشتباه حفظ کردن را کاری بیهوده میدانند. حفظ کردن لازم است اما کار آسانی نیست. به همین دلیل باید از راهکارهای درست برای کمک به تقویت حافظه استفاده کنیم.

آیا روشهای تقویت حافظه واقعا کار می کنند

پاسخ به روشنی بله است.

شخصا اولین باری که با این موضوع آشنا شدم، گوش دادن به تقویت حافظه آقای نصرت بود. موضوعات مطرح شده در این فایل صوتی جالب بود. اینکه حافظه ما مثل یک ظرف توری است و اگر خودمان بگوییم که حافظه ضعیفی داریم، سوراخ های توری را بیشتر می کنیم. ما باید به خودمان بگوییم که حافظه خوبی داریم. همچنین روش تصویر سازی برای لیست ها که با استفاده از آن ، هر آیتم را بصورت “اگزجره” یا اغراق امیز تصور می کنید. برای مثال آقای نصرت لیستی از لوازم را گفتند و من برای آنها تصویر ساختم.

لیست از این قرار بود: صندلی، بطری، فرش، ماهی، تلفن، سیگار، …

داستانی که من ساخته بودم به این شکل بود. یک صندلی خیلی بزرگ که از قد من هم بلند تر است، پایه های آن از بطری ساخته شده اند. بطری به جای شیشه از فرش ساخته شده است. روی این صندلی بزرگ یک ماهی آبی رنگ نشسته است و در حال حرف زدن با یک تلفن قدیمی زرد رنگ است. گوشی تلفن در حال سیگار کشیدن است و دود سیگار همه جا را گرفته است.

اما این روش را به جز برای این لیست و چند بار دیگر، نتوانستم استفاده کنم. مشکل این بود که این روش سخت و وقت گیر بود.

تقویت حافظه راه های بهتری هم دارد که در ادامه توضیح داده می شود.

ساختار حافظه ما مثل حافظه کامپیوتر نیست

در دهه 90 میلادی گفته می شد ساختار حافظه کامپیوتر را از ساختار حافظه انسان ساخته اند. سلول های خاکستری و پر شدن حافظه بطور عمومی شنیده می شد. داستان انیشتین و حفظ نبودن شماره تلفن خانه اش را می گفتند. اینکه ایشان میگفت من به مغز خودم برای کارهای مهم تر از حفظ کردن شماره تلفن خانه ام نیاز دارم.

اما در سالهای اخیر پیشرفت های زیادی در ساختار مغز انسان انجام شده است. مغز انسان پیچیده، قدرتمند و بینهایت حیرت انگیز است. هرگز دست از کار نمی کشد و پیوسته در حال رشد و تکامل است.

در مغز هر انسان به طور متوسط 1/000/000/000/000 سلول مغزی (نرون) وجود دارد.
هر سلول مغزی به تنهایی قادر است 10 به توان 27 پیوند مختلف ایجاد کند.
هر سلول مغزی قادر است در آن وحد با 10/000 سلول مغزی دیگر ارتباط برقرار کند.

هر سلول مغزی دارای ده ها، صدها و هزارها شاخک به نام دندریت است. این دندریت ها برای انتقال اطلاعات به همه قسمت های بدن، سلول های مغزی را از طریق مغز و ستون فقرات به یکدیگر پیوند می دهند. سرعت انتقال افکار، احساسات ، حواس، مزه یا خاطرات در مغز، سریع از سرعت گلوله یک مسلسل است.

این اطلاعات از یک نقطه مرکزی پخش می شوند و مجموعه ای از اطلاعات ریز مرتبط به هم را که موجب تداعی های فوری در مغز می شود بیرون می فرستند و مسیرهای اطلاعاتی را خلق می کنند که پس از هر بار تکرار آن تجربه، پرقدرت تر می شوند.

بر خلاف کامپیوتر که حافظه اش محدود است و می تواند پر شود، حافظه انسان هرگز پر نمی شود. هرچه بیشتر یادبگیرید، مغزتان راحت تر می تواند مطالب را یادبگیرد.

اصول اصلی و بنیادین حافظه

حافظه انسان با دو اصل بنیادین تخیل و تداعی در ارتباط است و رابطه مابین این دو باعث تقویت بیشتر حافظه می شود.

تخیل (Imagination)

هرچه بیشتر تخیل خود را تحریک کنید و آن را به کار اندازید، توانایی شما برای یادگیری بیشتر می شود. قوه تخیل انسان نامحدود است و با تحریک آن همه حواس انسان تحریک می شود و مغز به کار می افتد. داشتن یک قوه تخیل نامحدود دست شما را برای کسب تجارب جدید بازتر می کند و اجازه نمی دهد که خود را از یادگیری چیزهای جدید عقب نگه دارید.

تداعی (Association)

موثرترین راه برای به یادآوردن یک موضوع این است که به آن موضوع یه عنوان تصویری در ارتباط با چیز دیگری که از قبل برای شما شناخته شده و معلوم بوده ، فکر کنید. اگر اطلاعات جدید را با تصاویری که قبلا در مغزتان ذخیره کرده اید مرتبط کنید، به خاطر آوردن آنها راحت تر انجام می شود.

ده اصل مهم در تقویت حافظه

برای اینکه حافظه خود را تقویت کنید و فراخوانی اطلاعات را راحت تر انجام بدهید، لازم است از همه توانایی های ذهن خود استفاده کنید. این اصول با بکار گیری تخیل و تداعی، برای بکار انداختن هرچه بیشتر قدرت فوق العاده مغز طراحی شده اند.

اصول مرتبط با تخیل:

1- حواس: از حواس پنچگانه خود در هنگام به خاطر سپاری استفاده کنید.

2- اغراق: در هنگام حفظ کردن یک چیز، آن را بصورتی بزرگ و غیر معمول تصور کنید.

3- ریتم و حرکت: حرکت باعث افزایش به یاد ماندنی بودن چیزها در مغز می شود. تصاویر ذهنی خود را متحرک، سه بعدی و دارای ریتم ببینید.

4- رنگ: رنگ خاطرات را زنده و سرحال می کند و حوادث را به یادماندنی تر می سازد.

اصول مرتبط با تداعی:

5- اعداد: اعداد تاثیر قدرتمندی بر حافظه دارند و به افکارمان نظم می دهند.

6- نمادها و نشانه ها: نمادها روش فشرده و کدگذاری شده برای استفاده از قوه تخیل و اغراق برای ثبت اطلاعات در حافظه هستند.

7- داشتن نظم و الگو: منظم کردن افکار در کنار سایر اصول تقویت حافظه تاثیر آنها را بیشتر می کند.

اصول مرتبط با ارتباط مابین تخیل و تداعی:

8- جاذبه و گیرایی: در هنگام به خاطر سپاری از تصاویر تداعی کننده جذاب و دوست داشتنی استفاده کنید.

9- خنده و شوخی: مطلبی را که می خواهیدبه خاطر بسپارید با مطالب خنده دار و سرگرم کننده همراه کنید تا توانایی خود را برای یادآوری و فراخوانی آن افزایش بدهید.

10- فکر مثبت: موضوعات را با افکار مثبت در حافظه خود نگه دارید تا یادآوری آنها احساس بهتری برای شما ایجاد کند.